Yalpalıyor musun, sabit misin? / 20.10.2020 / Kerem Önder

يُثَبِّتُ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الآخِرَةِ
وَيُضِلُّ اللّهُ الظَّالِمِينَ وَيَفْعَلُ اللّهُ مَا يَشَاء

“Allah, iman edenleri hem dünya hayatında hem de ahirette sabit bir sözle sağlamlaştırır, zalimleri ise saptırır. Ve Allah dilediğini yapar.” (İbrahim 27)

“Kabir Suali Sırasında Mü’min İle Kâfir

Ayetle ilgili, meşhur olan şöyle bir görüş daha bulunmaktadır: Bu ayet, kabirde iki meleğin sorgulaması ve bu sorgulama esnasında, Allah’ın mü’mine hak kelimeyi telkin edip, onu hak üzere sabit kılması hakkında nazil olmuştur. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den ayeti hakkında, şöyle dediği rivayet edilmiştir: Kabirde, “Rabbin kim? Dinin ne? Peygamberin kim?” denildiğinde o, “Rabbim Allah, dinim İslâm, Peygamberim de Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)” der” dediği rivayet edilmiştir.
Allah onları, kabirde, dünya hayatında iken bu söze devam etmeleri sebebiyle sabit kılar, onlara kuvvet verir.

Bu sözün, şöyle olan bir aklî izahı daha vardır: Ne zaman bir fiile çokça devam edilirse, bu halin akılda ve kalbte kök salması, daha güçlü ve kuvvetli olur. Binâenaleyh kulun, “Lâ ilahe illallah” zikrine; bunun hakikatlarını ve inceliklerini düşünmeye devam etmesi ne kadar mükemmel ve tam olursa, bu marifetullahın, ölümden sonra da aklında ve gönlünde kök salması daha güçlü ve daha mükemmel olur.
İbn Abbas şöyle demiştir: “Kim dünya hayatında kelime-i şehâdete çokça devam ederse, Allahü teâlâ, onu, kabirde bu şehâdet üzerinde sağlamlaştırır (tesbît) ve ona, bunu bizzat telkin eder.” Bu ifâdede İbn Abbas, ahireti, “kabir” olarak tefsir etmiştir. Çünkü ölen kimse, ölüm ile, dünya ahkâmından da tamamen uzaklaşıp artık ahiret ahkâmına girmiş olur.

Cenâb-ı Hak daha sonra, “Allah zalimleri saptırır” buyurmuştur. Yani, “O kötü kelimenin sabit bir kökü ve yükselmiş dalları yoktur. İşte zalim olan kötü kelime sahipleri de böyledir. Allah onları, ikramından uzaklaştırır. Sevabına nail olmaktan alıkor” demektir.

Ayetteki “Allah zalimleri saptırır” buyruğu, “kâfirler kabirlerinde hesaba çekildiklerinde “bilmiyoruz” derler. Böyle derler, çünkü Allahü teâlâ onları şaşırtır. Cenâb-ı Hakk’ın “Allah ne dilerse yapar” buyruğu da, “Allah dilerse hidâyete erdirir, dilerse saptırır. Fiilinde, O’na kesinlikle itiraz yapılamaz” anlamındadır.” Razi Tefsir